نشریه شاخص کارآفرینی
پیاپی 22 (زمستان 1400)

این مطالعه نقش ساختار سازمانی در کارآفرینی دانشگاه‌های نسل سوم را بررسی می‌کند. دگرگونی‌های پرشتاب جهان امروز، شرایط و چالش‌های نوینی را فرا روی آموزش عالی قرار داده است و برای رویارویی با این شرایط و چالش‌ها، توسعه قابلیت‌های کارآفرینی دانشگاه‌ها امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌آید. جامعه مورد پژوهش تمامی کارکنان دارای تحصیلات عالی و شاغل در دانشگاه صنعتی اصفهان می‌باشند که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای تعداد 158 نفر از آن‌ها به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه استاندارد استیفن رابینز در رابطه با ساختار سازمانی (پایایی با محاسبه آلفای کرونباخ 87/0) و پرسشنامه اقتباس شده از پرسشنامه دانشگاه کارآفرین آلان گیپ (پایایی با محاسبه آلفای کرونباخ 85/0) می‌باشد. برای اطمینان از توزیع نرمال داده‌ها آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و برای تجزیه تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در سطح معنی‌داری (P≤0.05) به کار گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد رسمیت (r= -0.56 و p=0.03)، پیچیدگی (r= -0. 56 و p=0) و تمرکز (r= -0.24 و p=0) با کارآفرینی دانشگاه نسل سوم رابطه منفی معنی‌دار دارند. نتایج رگرسیون چندگانه نشان دهنده این است که هر چه رسمیت، قانون و مقررات و پیچیدگی بالاتر باشد، کارآفرینی دانشگاه کمتر می‌شود و بین تمرکز و کارآفرینی دانشگاه رابطه معناداری وجود ندارد.

در سند راهبردی کشور در امور نخبگان آمده که «صاحبان استعدادهای برتر و نخبگان، اغلب با نیت کسب تخصص و بازگشت و خدمت به کشور یا با نیت اقامت در کشور مقصد و کار در آنجا، از کشور خارج می‌شوند». آنچه با قطعیت از آن می‌توان سخن راند این نکته است که اولا بسیاری از مهاجران در حوزه نخبگی (کارآفرینی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، فناوری و...) قرار می‌گیرند، ثانیا هیچ فرد، سازمان و یا دولتی نتوانسته و نخواهد توانست مانع این مهاجرت‌ها شود، به بیان دیگر اگر نخبه‌ای تصمیم به مهاجرت بگیرد راه آن را نیز خواهد یافت و نیز مسیر آن را خواهد ساخت. سازمان‌های دولتی کشور سه فعالیت می‌توانند در این میان انجام دهند:1.    شناسایی فرصت‌های منتج از مهاجرت نخبگان (مزایا و منافعی که تاکنون در پی داشته و خواهد داشت).
2.    شناسایی تهدیدات ناشی از مهاجرت‌ها (زیان‌هایی که وارد شده و خواهد شد).
3.    تبدیل تهدیدات فوق به فرصت‌ها (این امر موجب سینرژی خواهد شد و مزایای موجود را مضاعف خواهد ساخت). در نوشتار حاضر به بندهای 1 و 2 پرداخته شده و بند آخر در آینده ارایه خواهد شد.

دستیابی به نرخ بیکاری پایین از اهداف شش برنامه توسعه ایران بعد از انقلاب بوده، اما اقتصاد ایران در این چهار دهه با معضل مزمن نرخ بیکاری بالا مواجه بوده است که یکی از عوامل تاثیرگذار بر این معضل می‌تواند نبود احتمالی رابطه منطقی بین آموزش و برنامه درسی آموزش علمی کاربردی و نیازهای صنعتی و بازار کار کشور باشد. این پژوهش با هدف توصیف توسعه برنامه درسی آموزش علمی کاربردی بر اساس توسعه فناوری اطلاعات و رابطه آنها با نیازهای صنعت انجام شده است. جهان در این پژوهش از روش مرور ادبیات استفاده شد. مقالات علمی در ده سال (از 2011 تا 2021) با استفاده از چندین کلیدواژه خاص بیان شده در زیر برای به دست آوردن داده‌های موردنیاز استخراج، مطالعه و مقایسه شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که مراکز آموزش علمی کاربردی در سراسر جهان باید دانشجویانی را فارغ‌التحصیلانی نمایند که مهارت‌های نرم و مهارت‌های سختی داشته باشند که با تجارت و صنایع همخوانی یا انطباق داشته باشند. در این صورت، فارغ‌التحصیلان آموزش علمی کاربردی هنگام ورود به دنیای واقعی کار، برای انطباق با توسعه فناوری در صنعت مشکلی نخواهند داشت. بر اساس این مطالعه، با اجرای برنامه درسی آموزش علمی کاربردی می‌توان از هرگونه ناسازگاری در جامعه و مهارت‌های خاص جلوگیری کرد.

هماهنگ‌سازی فعالیت‌ها و سیاست‌های مدیریت منابع انسانی با راهبرد کسب‌وکار تعیین شده یک الزام سازمانی است و ابزار این فرایند، همسویی عمودی یا همسویی استراتژی‌های منابع انسانی با استراتژی کسب‌وکار سازمان است. همسویی عمودی برتری رقابتی می‌آفریند و البته نیازمند زمینه‌سازی است. وجود استراتژی در سازمان، مشارکت مدیر منابع انسانی در تدوین استراتژی‌های سازمان به‌عنوان زمینه‌های ایجاد همسویی عمودی در واحدهای منابع انسانی سازمان تلقی می‌شود.

مقاله حاضر از اولین کار‌هایی است که اثرات بالقوه پاندمی کووید 19 را بر صنعت گردشگری جهان اندازه‌گیری می‌کند. با استفاده از یک مدل رگرسیونی و بر پایه داده‌های 1950 تا 2020 در 185 کشور و مدل‌سازی دینامیک سیستمی، تاثیر بحران جهانی همه‌گیری بر صنعت گردشگری در سراسر جهان اندازه‌گیری شد. بحران‌های ناشی از بیماری‌های همه‌گیر قبلی، عمدتا از طریق تنش‌های مخصوص به خود، صنعت گردشگری را در مقیاس ملی هر کشوری تحت تاثیر قرار می‌داد که معمولا بلافاصله نیز احیا می‌شدند. با این حال، پاندمی کووید 19 در مقیاس جهانی عملکرد متفاوتی دارد و بهبود صنعت گردشگری در سراسر جهان زمان بیشتری لازم دارد و حداقل در فاصله یک سال 2019-2020 که چنین اتفاقی نیفتاده است. برای اطمینان از ظرفیت‌سازی و پایداری عملیاتی بخش گردشگری طی سال‌های 2020 تا 2021 هم باید بخش خصوصی و دولتی را پشتیبانی کرد. بحران جهانی کووید 19 نشان داد که شیوع بیماری، تاثیر مخرب بیشتری نسبت به شرایط اپیدمی‌های قبلی بر صنعت گردشگری دارد. مدیران بخش گردشگری باید با دقت پیامدهای بیماری‌های همه‌گیر را بر بازارهای تجاری مورد ارزیابی قرار داده و برنامه‌های تازه‌ای را گسترش دهند. روش‌های مدیریتی برای حل بحران طی سال‌های 2020 تا 2021، ضمن پشتیبانی از سیاست‌های خصوصی و عمومی باید بر حفظ سطوح عملیاتی پیش از کووید 19 در بخش گردشگری هم متمرکز شود. این مقاله تلخیصی از یک گزارش بین‌المللی است که در مجله Technological Forecasting and Social Change در سال 2021 به چاپ رسیده است و عنوان اصلی آن Impact of COVID-19 on the travel and tourism industry می‌باشد.